Od lat numizmatyka jest jednym z częściej uprawianych hobby. Walorów zbierania monet jest wiele. Kolekcjonerzy podkreślają, że nie chodzi tu jedynie o zwykłe gromadzenie okazów, ale przede wszystkim o ciągłe poszerzanie wiedzy historycznej wiązanej z krajem i resztą świata, a także możliwość poznawania wielu osób. Numizmatyka to także szansa na zarobienie pieniędzy – monety to przecież świetna inwestycja, a zebrane okazy za kilkanaście czy kilkadziesiąt lat mogą mieć o wiele wyższą wartość.
Nie da się ukryć, że nieodłącznym elementem tej pasji jest czyszczenie monet, będące obowiązkiem każdego miłośnika – w przeciwnym razie zbiory ulegną zniszczeniom i zabrudzeniom. Często konieczne jest to również po zakupie nowej sztuki, na powierzchni której znajdują się nieestetyczne zdaniem wielu osób skazy, plamy, rysy, rdza.
Co ważne – czynność ta nie jest tak prosta, jak mogłoby się zdawać. Czyszczenie monet to sprawa dość skomplikowana, wymagająca ogromu wiedzy i sporych umiejętności. Każda osoba, zajmująca się na co dzień numizmatyką, musi zatem znać chociaż podstawowe zasady w tym zakresie.
Czyszczenie monet można w wielu przypadkach wykonać najprostszą metodą – sporo zabrudzeń schodzi z łatwością pod wpływem wody z mydłem. Można w tym celu użyć delikatnej gąbki lub szczotki, jednak pod warunkiem, że jej włosie będzie miękkie i przede wszystkim naturalne. Inne narzędzia, zwłaszcza ostre i szorstkie, mogą trwale uszkodzić monety. Powstałe w ten sposób zarysowania niekorzystnie wpłyną na wartość monet, obniżając znacznie ich wartość.
Należy również zrezygnować z mechanicznego wyskrobywania brudu czy rdzy, a także z szorowania piaskiem czy popiołem. Co do patyny, to wielu znawców jest zdania, że w przypadku bardzo starych okazów nie należy naruszać jej powierzchni naturalnej. To właśnie patyna świadczy często o tym, jak bardzo wartościowa jest moneta, a jej usunięcie spowoduje znaczne pogorszenie stanu zbiorów.
Czyszczenie monet, choć ważne, powinno być wykonywane przede wszystkim z umiarem i rozsądkiem. Próba zlikwidowania na siłę każdej nieczystości przyniesie prawdopodobnie odwrotny efekt. Lepiej także unikać stosowania past, proszków czy szczotek w celu wypolerowania całości. Takie działania często są po prostu zbędne.
Istnieje wiele domowych i sprawdzonych sposobów na czyszczenie monet. Do najpopularniejszych należy użycie kwasku cytrynowego i pasty do zębów. Warto też zaopatrzyć się w substancję płynną, specjalnie przeznaczoną do czyszczenia drogocennych rzeczy, jak np. biżuteria. Pierwsza metoda zaczyna się do namoczenia monety w kwasku, zakupionym wcześniej w sklepie spożywczym. Całość powinna trwać mniej więcej 60 minut.
Po upływie tego czasu monetę należy wyjąć, przeczyścić ręką i wypłukać w wodzie. Podobnie wygląda użycie specjalnego płynu – tu jednak wystarczy polać monetę, nie jest bowiem konieczne moczenie jej przez godzinę. Również pasta do zębów pozwala na skuteczne czyszczenie monet, o ile nie zrobi się tego zbyt mocno. Dodatkowym atutem tego produktu jest również polerowanie okazów, przez co prezentują się znacznie lepiej. Wystarczy tu po prostu odrobinę środka rozetrzeć palcem po powierzchni i wypłukać. Niektórzy wykorzystują również spirytus spożywczy – to na pewno dość dobry sposób na czyszczenie monet z wszelkich tłustych plam.
Oczywiście samo czyszczenie monet płynem, pastą czy kwaskiem wymaga po wypłukaniu odpowiedniego suszenia. Pominięcie tego elementu może zakończyć się zaciekami, korozją i pogorszeniem wyglądu. Najlepiej użyć w tym celu miękkiej ściereczki lub ręcznika. Wiele początkujących osób wykonuje tę czynność nieodpowiednio, trąc mocno materiał o monetę. Wystarczy jednak tylko przyłożyć i odcisnąć nadmiar wilgoci. Trzeba tu zachować delikatność i ostrożność, aby nie dopuścić do żadnych uszkodzeń.
Wymienione metody domowe to – jak można się domyślać – nie wszystko. Czyszczenie monet przeprowadzane jest oczywiście także silniejszymi środkami chemicznymi. Sposób pracy jest tu zależny od rodzaju monety. Inaczej przecież wykonuje się usuwanie brudu i nalotu przy okazach np. złotych, miedzianych czy mosiężnych. W przypadku złota i platyny dobrze sprawdza się kwas solny, kwas azotowy, benzyna, aceton.
Na czyszczenie monet ze srebra dobre są kwasy – siarkowy, solny i fosforowy. Warto zastosować też wodę amoniakalną. Okazy z mosiądzu, brązu i miedzi wymagają naprawdę dużej uwagi. W tym przypadku również należy korzystać z kwasu solnego i roztworu amoniaku. Czyszczenie monet z żelaza najlepiej wykonać kwasem siarkowym i cytrynowym.
